Grote schoonmaak

Over de klappen van - én de kansen na - de coronacrisis in de schoonmaakbranche

De schoonmaakbranche is hard geraakt in de coronacrisis, vooral die eerste maanden. Veel gebouwen - scholen, kantoren, horeca – waren wekenlang dicht geweest en schoonmaak was in die tijd niet nodig. Inmiddels zijn veel gebouwen gelukkig weer in gebruik, maar soms wel in mindere mate, veel thuiswerkers, minder drukte in de horeca. Nu de scholen weer begonnen zijn, de horeca weer bezocht kan worden en meer mensen weer naar het werk gaan, is het nu tijd is om het écht anders aan te pakken in de schoonmaakwereld. Met meer waardering voor het vak. En meer aandacht voor mens en milieu.

Dat vinden Roland Wink van schoonmaakgroothandel Hijman en Michel de Bruin van Greenspeed, fabrikant en leverancier van duurzame schoonmaaksystemen. 

 

Waardering voor de schoonmakers

‘Een uniek moment’, vond Michel de Bruin het: de toespraak waarin Rutte de schoonmakers bedankte voor hun inzet tijdens de coronacrisis. De premier noemde ze in één adem met zorgmedewerkers, politiemensen en andere hulpverleners. ‘Ze werden als eerste beroepsgroep genoemd, nota bene. Ik zit al meer dan 30 jaar in het vak, en ik heb dit nog nooit meegemaakt: de minister-president die onze beroepsgroep prijst. Het effect daarvan moet je niet onderschatten. Ik hoor van schoonmakers dat ze anders worden bekeken. Dat ze meer gewaardeerd worden.’

Roland Wink: ‘Dat is hartstikke mooi natuurlijk. Ik hoop alleen wel dat het effect blijvend is. De schoonmaak is altijd een ondergeschoven kindje geweest. Iets waar men liever niet te veel voor betaalt. Ik ben benieuwd: wordt dat nu anders? Zijn mensen nu wél bereid om meer geld aan de schoonmaak te besteden? Dat vraagt echt om een mentaliteitsverandering. Er moet veel gebeuren om dat voor elkaar te krijgen.’

 

Kans om het anders te doen

Michel: ‘Schoonmakers doen méér dan ‘iemands troep opruimen’. Ze zorgen ervoor dat er veilig en gezond gewerkt kan worden. Dat wordt gelukkig ook steeds meer zo gezien. Maar wat wél zo is: we zijn als branche te weinig gehoord. Dat zal nu veranderen, denk ik. Want we doen er toe, schoonmaken is van levensbelang. En dat blijkt nu, nu het coronavirus rondwaart, meer dan ooit.’

Roland: ‘Daarmee biedt deze crisis ook kansen: dit is het moment om dingen anders aan te pakken. Dat móet trouwens ook. Want, zoals het RIVM zegt, dit soort virussen zullen vaker gaan voorkomen. We moeten een manier vinden om daarmee te leren leven.’

 

 

Een gezonde, schone leefomgeving

Wat zou er dan anders moeten? Veel, als het aan Roland en Michel ligt. Een aantal dingen valt tijdens de crisis extra op. Neem nou al die schoonmaakproducten die van ver worden geïmporteerd. Roland: ‘Microvezeldoekjes uit Azië, toilet- en handdoekenpapier elders uit Europa. Je merkt nu hoe moeilijk het is om aan die producten te komen. Kunnen we niet méér lokaal produceren? Dan ben je minder afhankelijk van andere landen. Daar staat dan wel tegenover dat schoonmaakproducten wat duurder worden. Zijn klanten bereid om dat extra bedrag te betalen?’

Ook opvallend: de enorme run op desinfecterende middelen. ‘Die focus op desinfectie, die baart me wel zorgen’, zegt Michel. ‘Met desinfectie ben je eigenlijk brandjes aan het blussen. Het is geen duurzame oplossing. Kijk, een gedesinfecteerde deurklink is zo weer vies, als de volgende ‘m aanraakt. Plus, je maakt er ook de goede bacteriën mee dood. Waar het om gaat is: hoe zorg je voor een blijvend gezonde en schone leefomgeving in gebouwen?’

 

Maak schoonmakers zichtbaar

Michel vervolgt: ‘Daar is méér voor nodig dan alleen met desinfectie aan de slag. Er moet bijvoorbeeld frequenter schoongemaakt worden dan nu gebeurt. Met hoogwaardige schoonmaakproducten. Door schoonmakers die goed opgeleid zijn. En dus precies weten hoe je met die producten moet werken.’

Roland: ‘Dan kom ik toch weer terug op waar we het eerder over hadden: waardering voor het vak. Daar begint alles mee. Dat de schoonmaker z’n werk met trots uitoefent. Dat hij een net salaris krijgt. En trainingen kan volgen. Maak schoonmakers zichtbaar: we moeten ons als branche nog breder inzetten voor het invoeren van dagschoonmaak, in plaats van avondschoonmaak. En inderdaad, zorg dat je met de juiste duurzame producten werkt.’

 

Duurzaam en circulair

Die goede, hoogwaardige schoonmaakproducten moeten bij voorkeur duurzaam zijn, daar zijn de heren het over eens. ‘In de eerste plaats zijn die producten veiliger: er zitten geen giftige, ziekmakende stoffen in. Daarnaast zorgen ze dat je het vuil weghaalt, zonder dat er een residu achterblijft. Zo kun je met probiotische schoonmaakmiddelen je schadelijke bacteriën op een milieuvriendelijke manier afbreken. Dat is gezond voor mensen én voor de planeet’, zegt Michel.  

Steeds meer bedrijven in de branche zijn bezig met duurzaamheid, ziet Roland. ‘Dat is positief, natuurlijk. Maar het is ook een beetje een toverwoord geworden. Het is goed om daar kritisch naar te kijken. Bijvoorbeeld als het gaat om zelfverzonnen keurmerken die bedrijven op hun producten plakken. Met termen als ‘100% biologisch afbreekbaar’. Zo’n keurmerk betekent helemaal niets. Want álle schoonmaakmiddelen moeten biologisch afbreekbaar zijn. Dat is wettelijk vastgelegd.’  

Nog zo’n toverwoord: circulariteit. ‘Ook daarin moet je het kaf van het koren scheiden. En kijken wat bedrijven doen om zuinig met grondstoffen om te gaan. Dat hoeft trouwens helemaal niet ingewikkeld te zijn. Wij zetten bijvoorbeeld recycle-bakken neer bij klanten, om gebruikte flessen op te halen. Die laten we vervolgens vermalen, om weer nieuwe flessen van te maken.’

 

Slimmer schoonmaken

Behalve duurzamer moet er ook slimmer schoongemaakt gaan worden, vinden Roland en Michel. ‘Op basis van data kun je veel effectiever en beter schoonmaken. Je kunt bijvoorbeeld met sensoren meten hoe vaak een toilet gebruikt wordt. En hoe vaak je die dus moet reinigen”, zegt Roland. “Of meten welke ruimtes in een gebouw onder het hygiëneniveau zitten. Of juist ook: welke ruimtes nog prima in orde zijn en dus niet schoongemaakt hoeven te worden’, vult Michel aan.

Roland: ‘Zo doe je dus niet meer een standaard rondje langs alle ruimtes, maar kun je veel gerichter schoonmaken. Als je daarbij ook nog met duurzame, zuinige en innovatieve materialen werkt, valt er veel winst te behalen.’ Michel: ‘En: je zorgt zo voor écht gezonde gebouwen en werkplekken.’

Michel vervolgt: ‘Waar we ook steeds meer naartoe zullen gaan met z’n allen: no touch cleaning. Hoe maak je op zo’n manier schoon, dat je zo min mogelijk met vuil in aanraking komt? Daar moeten we over nadenken. Het betekent in ieder geval dat je je materiaal vaker moet wassen of vervangen.’

 

Samen doorpakken

Duurzamer, lokaler en slimmer. Met veel aandacht voor mens en milieu. Hoe krijg je dat voor elkaar in de schoonmaakbranche? Roland: ‘We moeten ervoor waken dat we nu niet op gelijke voet verder gaan. Samen met Michel en andere vakgenoten gaan we daarom om de tafel, om te brainstormen hoe we voor verandering kunnen zorgen. Hoe we dat gaan doen? Daar heb ik geen kant-en-klaar antwoord op. Wat ik wél weet, is dat je kartrekkers nodig hebt. Wij horen daarbij.’

Michel: ‘We moeten het echt sámen doen, in de hele keten. En met elkaar -  partners, leveranciers, schoonmaakbedrijven, klanten - het gesprek aangaan. Gelukkig zie ik dat steeds meer gebeuren. We hebben nu de aandacht. Nu moeten we doorpakken!’